Merhabalar!
Avalanche mainneti gerçekleştiğinden beri yaklaşık iki hafta geçti ve ilk heyecanımızı atlattıktan sonra platformun en iyiler arasına yerleşmesini zevkle izliyoruz.
Daha önce sizlere mainnet sonrasıyla alakalı bir yazı yazmıştım. İsterseniz şuradan okuyabilirsiniz. Herşeyin yavaş yavaş yerli yerine oturmaya başladığı şu günlerde Avalanche’ın gerçek değerinin nereden geldiğiyle ilgili de birkaç kelam etmek istiyorum. Haydi başlayalım!
Blockchain Üçlemi!
Ben bu kelimeyi üçlem diye uyarladım ama böyle bir kullanım var mı emin değilim. Gerçekte anlatılmak istenen üç unsur arasında ortaya çıkan çatışma diyebilirim sanırım.
Blockchain üçlemi (blockchain trilemma) esasen bir blockchainin temel nitelikleri olan merkeziyetsizlik, ölçeklenebilirlik ve güvenlik arasındaki çatışmadır. Blockchainin oluşturulması sırasında bu üç nitelik arasında hangisinden ne kadar taviz vereceğinizi seçmeniz gerekir zira hangi iki tanesinin yüksek olacak şekilde oluşturmak isterseniz diğeri bir şekilde düşük seviyede kalacaktır.
Örneğin son günlerde Ethereum ağında ortaya çıkan tıkanıklık ve yüksek fiyatları farkettiniz mi? İşte bunun sebebi Ethereum’un olabildiğince merkezi (tartışmalı ama olsun) ve güvenli olması sonucu ölçeklenebilirlikten müthiş derecede kaybetmesinden kaynaklanıyor. Zaten bildiğiniz üzere Ethereum ağı öyle süper hızlı bir işlem performansı vadetmiyor ama bu son dönem… Off, neyse…
Öte yandan bir de elimizde Ripple örneği var. Ölçeklenebilirlik ve güvenlik konusunda pek de sorunu yok fakat çoğunuz biliyordur, bunu hiç de iddasının bulunmadığı merkeziyetsiz olmama durumuna borçlu. Zaten öyle bir niyeti de yoktu en başından beri. “Ben finansı değiştireceğim” dese ne olur? VISA’dan bir farkı yok sonuçta!
Bir de IOTA örneğini verebilirim sanırım. Ölçeklenebilirlikte ve merkeziyetsizlikte iddialıyken ani bir cüzdan hack olayıyla müthiş bir repütasyon kaybetmişti 2018'de hatırlarsanız.
Kısaca bu üç niteliğin bir araya gelmesi, Heisenberg’in Belirsizlik İlkesini belirli hale getirmek gibi zor bir iş. (Hani şu elektronun hızını [momentumunu] ne kadar doğru bilirseniz yerini o seviyede muğlak bilebildiğiniz, yerini ne kadar kesin bilirseniz hızının anlamsızlaştığı müthiş kuantum fiziği ilkesi.)
Bu nitelikleri sağlamak, neredeyse tüm projelerin ortak amacıdır ancak kağıt üzerinde bu üçünü de maksimum seviyede sunabilen bir proje yok(tu). Böyle söylüyorum çünkü iddiam artık olduğu yönünde!
Avalanche Üçlemi Nasıl Çözdü?
Projelerin çoğunlukla yönelimleri merkeziyetsizlik ve güvenlik üzerine. Zira güvenlik hususunda yaşanacak problem öyle ciddi sonuçlar doğurabilir ki çok kaliteli projelerin bile kayıplara karışmasına sebep olabiliyor olası bir hack durumu. Bunun yanında blockchainin ve ilk kripto varlık Bitcoin’in Nakamoto tarafından ortaya koyulan doğası ise temelde merkeziyetsizlik üstüne kurulu. Yani buradan da çok taviz veremezsiniz.
Hal böyle olunca birçok proje için en çok taviz verilen kısım ölçeklenebilirlik oluyor. Zaten “bir sistemin genişleyen taleplere cevap verebilme kapasitesi” olarak tanımlanan ölçeklenebilirlik zaman ilerledikçe probleme dönüşen bir kavram. Bu da projenin en başlarında çok da sıkıntı yaratmıyor. Zaten ilk kripto varlık Bitcoin ve onun yılmaz takipçisi Ethereum çok üst düzey ölçeklenebilirlik sorunlarına rağmen hala dev gibi tepede dikiliyorlar.
Peki Avalanche’ı farklı kılan nedir? Zira bu üçlemi çözdüğünü iddia eden birçok proje zaten piyasada mevcutken bu soruyu sormak hakkımız tabii ki. Ancak cevap basit: Merkeziyetsizlikten ve güvenlikten taviz vermeden son derece ölçeklenebilir bir blockchain oluşturmak için bazı unsurların tek ve biricik olması gerekiyor!
İlk olarak şurada kısaca değindiğim konsensüs mekanizması Avalanche’ı ayrı kılıyor. Klasik ve Nakamoto konsensüs mekanizmalarının yanına kendisine ait bir üçüncüsünü ekliyor ve gerçekte bir kar tanesinin çığa dönüşmesi de tam olarak burada başlıyor.
Sistem güvenlikten neredeyse hiç (olabilecek en yüksek seviyede diyelim) taviz vermeden teorik olarak binlerce düğümün ve doğrulayıcının ağda olmasına izin veriyor. Dolayısıyla hem ağın güvenliği hem de merkeziyetsizliği garanti altına alınıyor. Daha iki hafta geçti ve doğrlayıcı sayısı ben bu yazıyı yazarken 530 idi. Yaklaşık %60 oranında da staking var.
Yüksek sayıda doğrulayıcı olmasının sonucu işlem hızlarının çok düşük olmasıyla sonuçlanır normalde ama işte, Avalanche konsensüsünün büyüsü de burada. Saniyede 4500'den fazla işleme izin veren ve bu işlemleri 3 saniyenin altında sonlandıran bir zincirden bahsediyoruz.
Ben işin teknoloji kısmından, ancak kendi merakımla öğrendiklerim kadar anlıyorum. Fakat size şunun garantisini verebilirim, Avalanche temelleri çok daha eskiye dayanan bir proje ve ekibi Şampiyonlar Ligi ölüm grubu gibi! Dolayısıyla bu hem teknolojisi için güven hem de gelecek için teminat veriyor.
Bu yazımı da burada noktalıyorum. Eğer Avalanche hakkında fazla şey bilmeyen bir kripto meraklısıysanız çok şey kaybediyorsunuz, unutmayın!
Okuduğunuz için teşekkürler!
Daha fazlasını öğrenmek isterseniz, bu bağlantılara göz atın ve derine dalın!
● Website
● Döküman
● Discord
● Telegram
hopelivescr- Avalanche Topluluk Üyesi
